همه مادران به طور طبیعی وغریزي علاقمند به تغذیه فرزندان خود با شیر مادر هستند و سعی دارند بهترین مراقبت و تغذیه را براي آنان فراهم نمایند. اما شیردهی و تغذیه شیرخوار با شیرمادر فرآیندي است که نیاز به آموختن و کسب مهارت هاي لازم دارد که با وجود انگیزه و علاقمندي مادران و حمایت اطرافیان تسهیل می گردد. مادران نیاز دارند که وضعیت صحیح در آغوش گرفتن و به پستان گذاشتن شیرخوار، روش مطلوب تغذیه با شیرمادر،دوشیدن شیر ،راه هاي حفظ تداوم و افزایش شیرمادر، مقابله با مشکلات پستانی….. را بدانند، تمرین و کسب تجربه کنند، مورد حمایت قرار گیرند و به نگرانی ها و سؤالات آنان پاسخ کاربردي و صحیح داده شود.
کارکنان بهداشتی درمانی نیاز دارند که مادران را در دوران بارداري آماده نموده و از اولین ثانیه هاي پس از تولد براي تماس پوستی و شیر دادن به نوزاد کمک نموده ،آموزش داده، 7 به آنان اعتماد به نفس داده و آن ها را براي پیشگیري و حل مشکلات شیردهی کمک نموده و تا موفقیت کامل پیگیري نمایند. از سوي دیگر حضور مؤثر، فعال و حامی اطرافیان و نزدیکان مادر در کنار وي از ارکان مهم موفقیت مادر در امر شیردهی است. این کتابچه که به پرسش هاي رایج مادران پاسخ می دهد، می تواند مورد استفاده هر سه گروه فوق قرار گیرد و امید است در تغذیه موفق شیرخواران با شیرمادر مؤثر باشد.
سؤالات رایج در مورد اهمیت شیرمادر و روش ها
روش مطلوب و صحیح تغذیه شیرخوار چگونه است؟
برقراري تماس پوستی با نوزاد بلافاصله پس از تولد و شروع تغذیه نوزاد با آغوز ظرف ساعت اول تولد، تغذیه انحصاري شیرخوار با شیرمادر بطور مکرر و در شب و روز و در هر وعده نامحدود براي 6 ماه اول عمر توصیه می شود. منظور از تغذیه انحصاري با شیرمادر آن است که شیرخوار در 6 ماه اول نیاز به آب، مایعات یا غذاهاي دیگر ندارد. (مصرف ویتامین و مواد معدنی مجاز است.) پس از پایان 6 ماهگی باید غذاهاي کمکی به شیرخوار داده شود و تنوع غذاها و مقدار آن بتدریج افزایش یافته و تغذیه شیرخوار با شیرمادر ادامه یابد. ضمنا استفاده از شیشه و پستانک منع می شود. در سال دوم استفاده از غذاهاي خانواده همراه با ادامه تغذیه باشیرمادر در تامین نیازهاي تغذیه اي شیرخوار حائز اهمیت است.
چرا تغذیه با شیرمادر توصیه می شود ؟
تغذیه با شیرمادر نیازهاي تغذیه اي شیرخواران را تامین نموده و بهترین الگوي رشد و تکامل مطلوب کودکان را فراهم می کند. شیرمادر یک مایع بی نظیر و زنده حاوي عوامل ضد عفونت است که شیرخوار را در مقابل بسیاري از بیماري ها و عفونت ها (مثل اسهال و عفونت هاي گوارشی و تنفسی، عفونت گوش، آسم و اگزما و آلرژي….) محافظت می کند و مرگ و میر ناشی از این بیماري ها را کاهش می دهد.
همچنین احتمال چاقی و بیماري هاي مزمن از جمله:
بیماري هاي قلبی عروقی، پرفشاري خون، سرطان ها و دیابت را در بزرگسالی کاهش می دهد.
شیر هر مادري براي فرزند خودش بهترین است و ترکیب آن براساس تغییر نیازهاي او برحسب سن شیرخوار و حتی در هروعـده تغییر می کند. شیر روزهاي اول یا آغوز حاوي عوامل ضد عفونت بسیاري براي محافظت نوزاد در برابر بیماري هاست کـه هنـوز سیستم ایمنی او تکامل نیافته است. تغذیه با شیرمادر به رشد و تکامل فک و صورت کمک کرده و از پوسیدگی دندان پیشگیري می کند. امکان تکلم بهتر، هوش بـالاتر و کسب مهارتهاي تکاملی وتحصیلی بهتر را در آینده فراهم می کند.
تغذیه با شیرمادر تامین کننده گرما، صمیمیت، نزدیکی و تماس مادر وکودك است که نتیجه آن ارتقاء تکامل جسمی و عاطفی کودك است. بعلاوه شیرمادر همیشه و همه جا در دسترس است و نیازي به خریدن، آماده کردن، تجهیزات و ذخیره سازي ندارد. چنانچـه شیرخوار با شیرمادر تغذیه نشود ابتلاء بیشتر او به بیماري ها موجب صرف هزینه هاي درمان و مراقبت کودك وغیبـت والـدین از کار می گردد.
شیردهی براي مادران نیز مزایاي فراوانی دارد :
پیشگیري از کم خونی، سرطان پستان، شکستگی گردن استخوان ران در سنین کهولت و تاخیر در شروع قاعدگی و بارداري مجدد پس از زایمان از مزایاي شیردهی براي مادران است و نیز وزن اضافی دوران بارداري را زودتر از دست می دهند.
می گویند ترکیب شیر مادر تغییر می کند، این چه اهمیتی دارد؟
ترکیب شیر مادر همراه با رشد شیر خوار، در طول هر وعده تغذیه شیرخوار ، بین دفعات مختلف شیردهی و نیز در طول روز تغییر می کند. در روزها ي اول پس از زایمان پستان ها آغوز تولید می کنند. مواد ایمنی بخش آغوز براي حفاظت نوزاد در برابر عفونت ها حیاتی است. پس از آغوز، شیرانتقالی از 7 الی 10 روز پس از تولد تا 2 هفتگی وسپس شیر رسیده ترشح می شود.
درشیر رسیده پروتئین کمتر، اما ویتامین هاي محلول در آب ،لاکتوز و چربی بیشتري وجود دارد. مکیدن هاي مکرر شیرخوار مقدار شیر مادر را افزایش می دهد. بعلاوه در شروع هر وعده شیردهی چربی شیر مادر کمتر است. سپس میزان آن تدریجا”بیشتر می شود: شیر پیشین- شیري که در ابتداي هر وعده شیردهی از پستان ها خارج میشود، رقیق تر بوده و آب مورد نیاز شیرخوار را تامین می کند و حاوي مقادیر فراوان پروتئین، لاکتوز و سایر مواد مغذي است. شیر پسین که در انتهاي هر وعده شیردهی از پستان ها خارج می شود، سرشار از چربی بوده و انرژي مورد نیاز شیرخوار را تامین می کند. به همین دلیل تغذیه با شیر مادر را در هر وعده نباید به سرعت خاتمه داد و شیرخوار را از پستان جدا کرد ، بلکه باید اجازه داد تغذیه با شیر مادر تا زمانی که کودك می خواهد ، ادامه یابد تا شیر چرب انتهایی را دریافت کند .
برای مطالعه کامل این مقاله، لطفا فایل پی دی اف زیر را دانلود کنید.
دانلود فایل PDF مقاله سؤالات رایج در مورد اهمیت شیرمادر و روش های شیردهی
